WordPress is geïnstalleerd op bijna 60% van alle websites waarvan de techniek bekend is. Daarmee is dit met afstand het populairste Content Management Systeem (cms) ter wereld. Maar maakt dat WordPress ook automatische tot het beste cms ter wereld? In dit artikel benoem ik de sterkten en zwakten van dit cms. Het betreft geen recensie maar geeft de beweegredenen aan waarom ik uiteindelijk voor dit cms gekozen heb. In een toekomstige blogpost zal ik WordPress ook met een aantal andere cms-en vergelijken.
Wat is een cms?
In deze post over WordPress worden nogal wat termen gebruikt die u wellicht niet bekend zijn. Loopt u tegen een dergelijke term aan, dan kunt u de webwoordenlijst raadplegen op deze website. Voordat ik een vergelijking maak tussen cms-en zal ik allereerst kort uitleggen wat een cms is. Volgens de definitie op Wikipedia is een cms een softwaretoepassing, meestal een webapplicatie, die het mogelijk maakt dat mensen eenvoudig, zonder veel technische kennis, documenten en gegevens op internet kunnen publiceren (contentmanagement).
Een van de voordelen is dat je wijzigingen eenvoudig door de hele website kunt doorvoeren zonder per pagina de code te veranderen. Een cms gebruikt ook een database waar content in wordt opgeslagen zodat het vervolgens makkelijk hergebruikt kan worden op verschillende delen van de website. Vanuit een cms kun je op eenvoudige wijze tekst- en beeldaanpassingen doen zonder dat je daarvoor een webdesignpakket hoeft te gebruiken of direct in de programmeeercode te werken.
Te gebruiken door digibeten
Een cms is dus uitermate geschikt voor mensen die een website bijhouden maar over onvoldoende technische kennis beschikken om een website te bouwen. Voor de komst van cms-en moest een bedrijf voor elke verandering in tekst of beeld aankloppen bij de webdesigner. Die werkwijze is bewerkelijk en prijzig; met een cms kan een bedrijf eenvoudig zelf tekstuele wijzigingen doorvoeren en afbeeldingen toevoegen.
Cms-en hebben nog meer voordelen maar u ziet waarschijnlijk al in waarom het werken met een cms zowel voor een webdesigner als voor de eindgebruiker erg prettig werkt. Zelf heb ik als eindgebruiker gewerkt met de cms-en: MMBase, Joomla, Drupal en met Django (meer een framework dan cms). Daarnaast heb ik heel kort even gespeeld met Umbraco en me verdiept in het DNN (voorheen DotNetNuke) cms. De websites die ik zelf bouw als pario webdesign zijn allemaal WordPress-websites.
Beperkingen van een zelfbouw-cms
Zoals ik al in de intro aangaf, is WordPress met afstand het populairste cms ter wereld (bron: W3C). Toch betekent dat niet dat er geen ruimte op de markt is voor andere cms-en. De keuze is omvangrijk en er komen telkens weer nieuwe cms-en bij. Sommige webdesigners bouwen zelf een cms voor hun klanten maar dat is tegenwoordig steeds minder gebruikelijk. Het is namelijk nogal kostbaar om een cms te ontwikkelen en te onderhouden.
Gebruikmaken van een cms dat door een webdesigner is gebouwd, is eigenlijk enkel interessant wanneer er heel veel maatwerk nodig is. Indien er functies gewenst zijn die niet voorhanden zijn voor betaande cms-en, of lastig te implementeren zijn, dan kan een zelfbouw-cms uitkomst bieden. Tegenwoordig kun je echter zoveel met een modern cms dat zelfbouw cms-en steeds minder nodig zijn. Webdesigners kiezen daarom liever voor bestaande systemen.
De nadelen die gelden voor een zelfbouw-cms gelden in zekere mate ook voor dienstverleners als Wix, Jimdo, Squarespace. Het verschil is wel dat daarvoor, net als bij WordPress, ook externe partijen ontwikkelen voor dit cms. Het betreffende bedrijf achter Wix, Jimdo etc. heeft natuurlijk ook progammeurs in dienst die het systeem onderhouden. Deze systemen zijn echter altijd in volledig beheer van een bedrijf terwijl een cms als WordPress open-source is.
Open-source
Een groot aantal cms-en zijn open-source; d.w.z. dat iedereen kan bijdragen aan de verdere ontwikkeling er van. Plug-ins kunnen op die manier perfect aansluiten op het systeem aangezien ontwikkelaars precies kunnen zien hoe WordPress onder de motorkap draait. Voor een cms dat is ontwikkeld door een webdesignbureau ben je als klant altijd afhankelijk van de programmeurs van dat webdesignbureau. Indien u een bepaalde functie wenst die niet standaard aanwezig is in het zelfbouw-cms, dan moet dat worden ontwikkeld. Bij bestaande cms-en zijn er al snel duizenden gebruikers die ook die functie willen. Doordat er snel een grote vraag is, worden er snel plug-ins voor ontwikkeld of wordt het ingebouwd in WordPress.
Door de enorme hoeveelheid bedrijven en personen die voor WordPress ontwikkelen, is er ook altijd een ruim aanbod aan plug-ins voor een bepaalde functionaliteit. Dat heeft weer een gunstig effect op de prijs (door de grote afzetmarkt hoeven de winstmarges niet heel hoog te zijn). Veel plug-ins zijn overigens ook gratis beschikbaar voor WordPress.
Keuzevrijheid
Er is nog een groot nadeel aan een zelfbouw-cms en dat is dat je als klant veroordeeld bent tot de bouwer van dat cms. Bij een cms als WordPress kan het cms gewoon meeverhuisd worden want bijna elke hostingprovider biedt ondersteuning voor WordPress op hun servers. Net als bij gewone computers heb je bij servers overigens ook verschillende systemen waarbij Windows (Windows Server) en Linux (en andere Unix-varianten) de dienst uitmaken. Ook Apple is nog even actief geweest op de markt voor bedrijfsservers met OS Xserve maar staakte de verkoop eind 2010 en biedt nu enkel nog een servers aan voor thuisgebruik.
Windows vs Linux cms-en
In tegenstelling tot de desktopmarkt waar vooral Windows en in zekere mate OS X de marktleiders zijn, is Linux in het serversegment verreweg het populairst. Dit komt o.a. omdat Linux gratis is en je voor Windows een licentie betaalt. Dat er voor Linux veel minder applicaties beschikbaar zijn en minder gebruiksvriendelijk is (omdat Windows betere hardware-ondersteuning biedt en men ook aan de interface gewend is) maakt voor een server niet uit. Een server moet enkel een aantal services kunnen draaien die nodig zijn voor het hosten van websites.
Linux is gebaseerd op Unix en was aanvankelijk ook als serversoftware ontwikkeld. Prima geschikt als besturingssysteem op een server dus en als je als hostingprovider honderden servers hebt draaien dan scheelt het nogal in licentiekosten indien je Linux gebruikt i.p.v. Windows. Windows-hosting is in de regel ook duurder en dat komt niet enkel door licentiekosten maar ook omdat de markt kleiner is dan voor Linux-hosting.
Veel cms-en draaien op 1 type server maar sommige cms-en kunnen zowel op Windows als Linux draaien zoals WordPress, Drupal en Joomla. Doordat Linux populairder is, is het makkelijker om een hostingprovider te vinden met Linux-servers. WordPress werkt naar verluidt het beste onder Linux (heb het zelf nooit op een Windows-server gedraaid).
Er zijn ook cms-en die puur op Windows draaien en die zijn vaak gericht op grotere enterprise ondernemingen die ook veel gebruik maken van bedrijfsoplossingen van Microsoft. Doordat deze cms-en zich richten op grote bedrijven (zoals Sitecore), worden ze ook vaak geleverd met servicecontracten en betaal je soms ook licentiekosten. In sommige gevallen, zoals bij Sitecore, loopt dat op tot enkele tienduizenden euro’s per jaar. Deze systemen zijn goed schaalbaar en worden vaak gebruikt voor zeer omvangrijke websites en bieden vaak ook ingebouwde marketing-tools. Er zijn ook open-source varianten beschikbaar in de Windows-markt zoals DNN (ook een dergelijke betaalversie van) en Umbraco.
Nadelen WordPress:
WordPress is dan wel erg populair, het heeft ook nadelen t.o.v. andere cms-en. Zoals eerder aangehaald zullen cms-en die gebouwd zijn op techniek van Microsoft (en op Windows-servers draaien) beter kunnen samenwerken met bedrijfsoplossingen van Microsoft. Ook zijn er cms-en te vinden waarmee het eenvoudiger is om maatwerkoplossingen te ontwikkelen dan met WordPress mogelijk is.
Schaalbaarheid
Tegenstanders van WordPress zullen ook aankaarten dat WordPress slechts een blogplatform is en nooit is gebouwd met als doel om daar grote professionele websites mee te bouwen. Hoewel WordPress inderdaad gebouwd is als blogging-platform, doe je het cms te kort wanneer je stelt dat het enkel daarvoor geschikt is. De schaalbaarheid van WordPress mag dan minder goed zijn dan andere alternatieven, dit begint pas een ‘probleem’ te worden wanneer we spreken over duizenden pagina’s en enorme bezoekersaantallen. Het is zeker niet zo dat WordPress niet wordt ingezet voor grote websites want ook bedrijven als Ebay en The Wallstreet Journal draaien op WordPress.
Beveiliging
Een groot nadeel van een populair platform is dat het ook hackers aantrekt (vergelijk de hoeveelheid malware op Windows met dat op het Mac- of Linux-platform). Een groot deel van die onveiligheid kan verholpen worden wanneer het systeem en alle plug-ins goed worden ge-update en men oplet welke plug-ins worden geïnstalleerd. Veel website-eigenaren (zoals consumenten met een hobby blog) zullen dat niet altijd goed bijhouden waardoor zij sneller slachtoffer kunnen worden van hackers.
Het updaten van WordPress en de plug-ins is al een hele goede stap in de bescherming tegen hackers. Vermijd ook thema’s waar al veel plug-ins ingebakken zijn aangezien dat een drama kan worden met updaten. Het is zeker ook aan te raden om extra veiligheidsmaatregelen te treffen. Naast het installeren van een beveiligingsplug-in als iThemes Pro of WordFence dient u bijvoorbeeld ook rekening te houden met een SSL-certificaten (groenslotje). Dit is ook te herkennen aan de https in de adresbalk en zorgt ervoor dat het verkeer tussen uw website en bezoeker versleuteld is. Lees mijn blogpost over SSL voor meer informatie over dit onderwerp.
Mo plug-ins mo problems?
De vele plug-ins en updates van WordPress hebben ook het nadeel dat het dus tijd kost om al deze updates uit te voeren. Ook moet je er op letten dat plug-ins niet conflicteren met elkaar. Een systeem dat niet zoveel uitbreidingen biedt, heeft natuurlijk ook minder onderhoud nodig maar wil je die functionaliteit laten inbouwen dan zal dat natuurlijk ook onderhouden moeten worden.
Niemand dwingt je plug-ins te installeren maar in de praktijk draaien veel WordPress met vele plug-ins en hoe meer plug-ins je gebruikt, des te groter de kans dat er een plug-in bij zit waar misschien een lek in zit of conflicten oplevert. Ook kan het je website vertragen. Het is moeilijk te zeggen wanneer een aantal teveel is of niet. Er zijn website met honderden plug-ins die gewoon werken.
Wat vooral van belang is, dat je goed geprogrammeerde plug-ins gebruikt. Vooral plug-ins die een flink beroep doen op de database kunnen een website trager maken maar het wil dus niet zeggen dat dat altijd het geval is na een x-aantal plug-ins. Alle websites die ik zelf bouw, zijn gebaseerd op het Genesis-framework dat erg goed bekend staat en let ik bij de plug-ins die ik gebruik ook op snelle en schone programmeercode. Ik maak veel gebruik van premium plug-ins omdat ik dan ook zeker weet dat het bedrijf de plug-in blijft doorontwikkelen en verbeteren.
Voordelen WordPress:
De kritiek dat WordPress als een bogging-platform is gebouwd, zorgt ook voor de grote kracht van het cms. Bij de bouw van WordPress is er niet uitgegaan van een it-afdeling die het systeem onderhouden maar van het individu. Dat zorgt ervoor dat zowel de installatie als bouw en onderhoud door een enkel persoon zonder jarenlange it-ervaring kan worden gedaan. WordPress biedt oplossingen voor problemen waar normale gebruikers tegenaan lopen en waarvoor die niet bij hun it-afdeling kunnen aankloppen om dat te laten oplossen.
De WordPress-interface staat ook bekend als een van de gmeest gebruiksvriendelijke interfaces voor cms-en. Het bewerken van pagina’s kon m.i. nog wel makkelijker en daarom heb ik voor mijn eigen klanten een page-builder ingebouwd (zonder dat de originele interface verdwijnt).
Continue ontwikkelingen, responsive en SEO-vriendelijk
WordPress wordt ook fanatiek bijgehouden en biedt snel ondersteuning voor nieuwe technieken. Dankzij de enorme populariteit is er enorm veel keuze op het gebied van thema’s en plug-ins voor het systeem (betaald en gratis). WordPress is vanaf het begin al als een SEO-vriendelijk cms gebouwd waardoor het goed geïndexeerd wordt door Google. Daarnaast zijn er nog erg handige plug-ins op het gebied van SEO voor WordPress waaronder Yoast SEO van de Nederlander Joost de Valk. En uiteraard kan je met het cms responsive websites bouwen (geschikt voor mobiel) indien jouw thema ook responsive is. Bij veel oudere zelfbouw-cms-en is dit nog wel een probleem.
Bekend maakt bemind
Doordat het zo’n populair cms is, kun je op internet ook veel informatie vinden; iedereen is al eens tegen jouw probleem/wens aangelopen. Bedrijven die iets ontwikkelen voor cms-en zullen als eerste WordPress willen ondersteunen. Populariteit heeft ook als voordeel dat de kans groter is dat je mensen in je omgeving kent die al ervaring met het systeem hebben of dat eenvoudig kunnen leren via tutorials op internet. Het laten updaten van een WordPress door iemand anders (een stagiair bijvoorbeeld) is daardoor ook makkelijker dan bij de wat meer obscure cms-en.
WordPress draait zowel onder Windows als Linux wat betekent dat je bij vrijwel elke hostingprovider terecht kunt. De meeste hostingproviders ondersteunen natuurlijk het populairste cms en hebben daar al veel ervaring mee.
Mijn keuze voor WordPress
Doordat WordPress al zo enorm uit te breiden is, zijn verreweg de meeste wensen van klanten prima op te vangen met wat WordPress biedt. Als een groot bedrijf maatwerk verlangt dan ben ik daar als zpp-er ook niet een geschikte kandidaat voor want dan heb ik ook een team aan programmeurs nodig.
Aangezien ik een ZZP-ende webdesigner ben die zich op het MKB richt, is WordPress zowel voor mij als voor mijn klant de beste keuze. Het beheer is eenvoudig (door de eigenaar zelf te doen), de kosten zijn laag (open-source, goedkope plug-ins, lage hostingkosten) en de uitbreidbaarheid is enorm (duizenden thema’s en plug-ins). Door gebruik te maken van premium plug-ins, heb ik ondersteuning van verschillende ontwikkelteams die de plug-ins verder ontwikkelen. De kosten daarvoor zijn een fractie van de kosten die ik zou moeten maken om zelf dergelijke functionaliteit te ontwikkelen en te onderhouden (of daarvoor iemand in te huren).
WordPress heeft een revolutie ontketend in de markt van self-publishing, het gaf vele personen de tools om een eigen website te starten. Een ‘cms for the people’ als het ware en het verdient daardoor ook de enorme populariteit die het tot op de dag van vandaag geniet.